Jan Klaassen uit de Gouden eeuw

De gouden eeuw was dus ook de tijd van de West-Indische Compagnie (WIC): De West-Indische Compagnie werd in 1621 opgericht, vlak na het aflopen van het Twaalfjarig Bestand. Net als de VOC kreeg de WIC van de overheid een handelsmonopolie, maar dan op West-Indië (Noord- en Zuid-Amerika en West-Afrika). De WIC richtte zich in het begin met succes op de kaapvaart tegen Spanje en Portugal. Piet Hein kaapte in dienst van de WIC in 1628 de Spaanse Zilvervloot, vol geladen met goud, geld en tropische producten. Deze enorme buit maakte het mogelijk in de daaropvolgende jaren grote delen van Brazilië te veroveren, zodat de WIC kostbare suiker niet meer hoefde te kapen, maar over eigen aanvoer beschikte. Door het bezit van de suikerplantages nam de vraag naar slaven uit Afrika toe. De WIC richtte zich vanaf 1635 dan ook vooral op de slavenhandel. Daarnaast handelde de WIC voornamelijk in goud en tabak. (gevonden op: http://www.scholieren.com/begrippenlijst/73369)

Jan Klaassen en de hond

Op 28 december word ik in de vroege morgen wakker en spreek ik de tekst in van een poppenspel genaamd: Jan klaassen en de hond. Om het een en ander goed te kunnen reproduceren, noteer ik even het een en ander.

openingszin:

Welkom mensen, welkom mensen. Hier wil ik u graag de voorstelling geven van Jan Klaassen en de hond. Kent u eigenlijk Jan Klaassen meneer en mevrouw? Heeft u er wel eens van gehoord? En weet u eigenlijk wel hoe Jan klaasen ooit in Nederland is gekomen?

Ja, normaal gesproken is het een poppenspel tussen Jan en zijn vrouw Katrien.

Maar ik moet u helaas melden dat Jan en Katrien nu echt gescheiden zijn.

Het ging gewoon niet meer.

Maar omdat Jan toch een beetje eenzaam was heeft hij toen een hond genomen.

De hond heet eigenlijk Pulcino  (naam uit de commedia del arte), maar in Nederland heb ik hem maar Max willen noemen,

Jan is nu dus samen met zijn hond Max en dat vind hij leuk. Want alleen is maar alleen.

En alleen zijn is  natuurlijk helemaal niet leuk.

Maar alle gekheid op een stukje.....

Wat zeg ik: GEKHEID OP EEN STOKJE?

Ja, dat is het dus. Dit is werkelijk gekheid op een stokje!

 

Hier de uitleg van het ontstaan van Jan Klaassen:

Jan Klaassen (ook gespeld als Klaasen) is, samen met zijn vrouw Katrijn, de hoofdpersoon van een poppenkastspel dat al eeuwenlang bekend is in de Lage Landen. Jan Klaassen is gebaseerd op Pulcinella uit de Italiaanse commedia dell'arte en had oorspronkelijk hetzelfde uiterlijk, namelijk een hoge bochel en een puntige buik.

Hij heeft een grote, snavelachtige neus die rood is van de drank.

De kin is naar de neus toe gebogen. Hij draagt een hoge puntmuts die naar voren hangt, met een belletje of kwast aan de punt.

Zijn voeten steken in klompen.

Hij is een dommig personage met een gouden hart.

Hij betrekt het publiek vaak bij het spel.

Zo zal hij hen vragen op een bepaald voorwerp te letten en hem te roepen als er wat mee gebeurt.

Dat dit verkeerd afloopt staat bij voorbaat al vast. Toch hebben al zijn avonturen een happy end.

Het Jan Klaassenspel wordt traditioneel gespeeld met handpoppen in een poppenkast.

Jan Klaassen wordt door de poppenspeler altijd op de rechterhand gehouden, de andere personages op de linkerhand.

Er zijn ook spelers die Jan Klaassenvoorstellingen met marionetten geven,

Volgens één theorie zijn de poppenkastfiguren gebaseerd op twee inwoners van de Amsterdamse  Jordaan.

Dit waren dus Jan Klaassen en Katrijn Pieters. (Jan, Piet of Klaas, worden vaak aangeduid als super Hollandse namen)

 

Ik ga dus mee met het verhaal uit de Amsterdamse Jordaan

 

Jan en Catharina waren dus in 1686 in de Nieuwe Kerk in Amsterdam een echt getrouwd stel.

Catharina woonde in de Tuinstraat,

en Jan in de Anjeliersstraat.

Katrijn die blijkbaar erg ongelukkig was , heette dus eigenliljk Catharina heette en was  heel vaak dronken,

En Jan Klaassen die na het merken van al die grote roofpartijen van Nederland, had helemaal geen zin meer om te werken.

Ze hadden in die Gouden Eeuw toch immers geld en drank genoeg geroofd?

Eigenlijk schaamde Jan en Katrien zich misschien wel een beetje, maar dat konden zij  natuurlijk niet hardop zeggen.

Maar Jan had ook geen zin meer om te werken en Katrien greep liever naar de fles.

Waarom zou een mens dit doen als dit zijn grote voorbeeld kan zijn geweest?

Maar die dronken vrouw van hem die hem ten schande maakte, zat hem natuurlijk ook niet lekker.

En daarom begon Jan Klaassen poppenkast te spelen en wilde hij de mensen op straat gaan vertellen over zijn dronken Katrien.

Eigenlijk werd het zo'n vreselijke toestand tussen Jan en Katrijn, zodat men vond dat er echt iets aan moest gebeuren. 

 

En zo kwam het dus dat deze 2 mensen uit de Amsterdamse wijk van de Jordaan op last van de politie naar de gevangenis moesten.

Jan Klaassen mocht natuurlijk niet zomaar ongestraft al zijn vuile was buiten gaan hangen.

Dat was roddelen en ten strengste verboden.

En Catharina omdat ze in haar dronken buien ook door de straten liep en zo ook altijd maar haar man ten schande zette.

En dat was dus  geen goed voorbeeld voor alle mensen op straat vond de gemeente.

 

Goed, uiteindelijk zijn Jan en Katrijn toen weer vrij gekomen en omdat dit verhaal zich afspeeld in dus niet meer na de middeleeuwen.

En dus ook niet in de zegeheten Nederlandse Gouden Eeuw, waarin ook dit huwelijk zich kon voltrekken.


 

Over de tijd: De middeleeuwen is de periode tussen 500 en 1500 en de Gouden Eeuw is de periode van 1601 tot en met 1700.

Maak jouw eigen website met JouwWeb